آمفتامین در پزشکی برای چه مواردی استفاده میشود؟
آمفتامین چیست؟
آمفتامین از آلفا متیل فنتیل‌آمین گرفته شده و یک محرک سیستم عصبی مرکزی (CNS) است. آمفتامین و داروهای مشتق‌شده از آن، به‌عنوان دارو و با تجویز روانپزشک یا پزشک در معالجه اختلال بیش‌فعالی کمبود توجه (ADHD) و درمان چاقی استفاده میشود. این دارو در کلاس فنتیلامین قرار دارد.
آمفتامین‌ها بعد از حشیش، رایج‌ترین مخدر غیرقانونی در جهان هستند. آمفتامین‌ها در سال ۱۸۸۷ ساخته شدند، اما از دهه سی میلادی به عنوان رفع‌کننده گرفتگی بینی مصرف می‌شدند.
علائم مصرف آمفتامین شامل بی‌خوابی، افزایش تمرکز، کاهش خستگی و کاهش اشتها است. این دارو مشتقات زیادی هم دارد که عملکردی شبیه هم دارند ولی قدرت اثر آنها می‌تواند متفاوتی باشد، مانند دگزامفتامین و مت امفتامین یا همان شیشه.
آمفتامین‌ها مصرف دارویی هم دارند، اما به‌هیچ‌عنوان نباید از آنها به‌صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک استفاده نمود. اگر آمفتامین‌ها به‌عنوان مخدر و روانگردان مصرف شوند، باعث بروز اعتیاد در فرد مصرف‌کننده خواهند شد.
بیشتر بخوانید: افسردگی بعد از ترک شیشه
اشکال مختلف آمفتامین
چندین نوع مخدر خیابانی مشتق‌شده از آمفتامین وجود دارد که مهمترین آنها عبارت‌اند از:
افدرین
متامفتامین
کاتینون
اکستازی
آمفتامین‌های غیرقانونی اثراتی مانند کوکائین دارند و می‌توانند بسیار اعتیادآور باشند. آمفتامین‌ها به اشکال مختلفی مانند قرص، کپسول، پودر و کریستال تولید می‌شوند و به‌طور غیرقانونی و با اسم‌هایی مانند (Speed) به فروش می‌رسند.
اگر آمفتامین به‌شکل پودر باشد، بوی تند و مزه‌ای تلخ و رنگ‌های مختلفی دارد که با حل‌شدن در آب بوی خود را از دست می‌دهد. فروشندگان برای اینکه بوی تند این مواد را از بین ببرند، ابتدا قرص‌های روان گردان حاوی آمفتامین را با آب یا سایر مخدرها ترکیب می‌کنند و سپس می فروشند.
(برای دریافت مشاوره ترک اعتیاد با کلینیک مهر با شماره 07642228010 تماس بگیرید.)
قرص‌ها و کپسول‌های آمفتامین غیرقانونی هم در رنگ‌های مختلفی وجود دارند و انواع ناخالص آنها ممکن است ترکیبی از انواع مواد مخدر، کافئین، شکر یا مواد چسبنده باشد.
آمفتامین یک ماده محرک قدرتمند است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تأثیر قرار می دهد. آمفتامین‌ها گیرنده‌های موجود در مغز را فعال می‌کنند و فعالیت تعدادی از انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند نوراپی نفرین و دوپامین را افزایش می‌دهند. در حقیقت دوپامین با پدیده لذت، حرکت و توجه در ارتباط مستقیم است.
بیشتر بخوانید: اشکال مختلف آمفتامین
در حال حاضر از انواع قرص آمفتامین بیشتر برای درمان کمبود توجه و همچنین در موارد کمتری برای افسردگی استفاده میشود. در گذشته از این ماده محرک برای درمان اعتیاد به مواد مخدر و کمک به کاهش وزن استفاده می‌شد که در حال حاضر به دلیل عوارض جانبی و قدرت وابستگی بیمار به آن، از این دارو کمتر استفاده میشود.
استفاده انواع قرص آمفتامین بر اساس نسخه و تجویز پزشک، بی‌خطر و مؤثر خواهد بود. قرص آمفتامین می تواند موجب سرخوشی و کاهش اشتها در فرد شود. همین امر باعث کاهش وزن در شخص خواهد شد، اما نکته مهم این است که استفاده از محرک ها خارج از زمینه‌های پزشکی می‌تواند عوارض جانبی جدی برای افراد بوجود آورد.
بهتر است بدانید:
موارد استفاده آنها برای بیش فعالی و کمبود توجه می باشد.
انواع قرص آمفتامین محرک سیستم عصبی مرکزی افراد هستند.
عوارض جانبی آمفتامین شامل بی‌قراری، آکنه و تاری دید است.
این داروها بسیار اعتیادآور هستند.
عوارض جانبی دیگر شامل تشنج، مشکلات قلبی و روان‌پریشی است.
بیشتر بخوانید: عوارض مصرف آمفتامین ها
نارکولپسی
نارکولپسی (Narcolepsy) یا حمله‌ی خواب یک اختلال عصبی است که بر کنترل خواب و بیداری تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به نارکولپسی تجربه خواب‌آلودگی روزانه و دوره‌های متناوب و غیرقابل کنترل خوابیدن در طول روز را دارند. این حملات ناگهانی خواب، ممکن است در زمان انجام هر نوع فعالیت و در هر زمان از روز روی دهد. یکی از موراد مصرف مشتقات آمفتامین برای درمان نارکوپسی است.
درمان افسردگی با آمفتامین
از دهه ۱۹۳۰ میلادی، آمفتامین برای درمان اختلالات عاطفی، اختلال وسواس و اسکیزوفرنی استفاده می‌شد. با این حال بعد از دهه‌‌ی ۱۹۵۰ و با افزایش نگرانی در مورد عوارض جانبی و اعتیاد به آمفتامین، این دارو با داروهای ضدافسردگی و غیر مخدر و محرک دیگر جایگزین شد.
در موارد نادری انواع قرص آمفتامین در کنار داروهای ضد افسردگی، برای درمان برخی از انواع اختلالات شخصیت مانند افسردگی استفاده میشود، اما تنها در صورتی‌که فرد به درمانهای دیگر پاسخ ندهد.
اختلال کمبود توجه و بیش فعالی
ADHD با بیش فعالی، تحریک پذیری، عدم ثبات خلقی، مشکلات توجه، عدم سازماندهی و رفتارهای تکانشی مشخص میشود. این اختلال، اغلب در کودکان قابل مشاهده است، اما می‌تواند تا سنین بزرگسالی هم ادامه داشته باشد. یکی از مشتقات آمفتامین به نام ریتالین، بعضی از این علائم را معکوس می‌کند و رشد مغز و رشد عصبی در کودکان مبتلا به ADHD را بهبود می‌بخشد. مهمترین استفاده از آمفتامین‌ها در پزشکی، قرص ریتالین است که برای درمان ADHD استفاده میشود.
بیشتر بخوانید: عوارض ترک آمفتامین
درمان چاقی
در دهه ۱۹۳۰ از آمفتامین برای مهار اشتها استفاده می‌شد. آمفتامین‌ها باعث بی‌اشتهایی فرد و در نتیجه لاغری می‌شوند. بعد از آگاهی بیشتر در مورد اعتیاد و عوارض مصرف آمفتامین‌ها، مصرف آن برای لاغری متوقف شد. در حال حاضر جامعه پزشکی استفاده از قرص آمفتامین و مشتقات آن را برای کاهش وزن توصیه نمی‌کنند.
موارد منع مصرف آمفتامین
علاوه‌بر تداخلات دارویی، موارد دیگری هم وجود دارد که باعث منع مصرف آمفتامین میشود. از جمله:
مادر باردار یا شیرده
آلرژی به مواد یا سایر داروها
افرادی که قصد بارداری دارند
افراد دچار اختلالات روانی مانند اختلال دو قطبی
مبتلایان به صرع و تشنج
افراد دارای افکار منفی مانند آسیب به خود یا دیگران
سابقه سوءمصرف الکل و اعتیاد به سایر مواد مخدر
بیماری تیروئیدی
افرادی که حداقل ۱۴ روز گذشته از داروهای حاوی MAO (لینزولید، ایزوکربوکساید) استفاده کرده‌اند.
افراد دچار بیماری‌های کلیوی (به‌دلیل دفع آمفتامین از طریق کلیه و آسیب شدید به آن).
افراد دارای بیماری‌های قلبی و مشکلات گردش خون
بیشتر بخوانید: ترک هروئین چقدر طول میکشد؟
عوارض مصرف آمفتامین‌ها
تولد نوزاد معتاد
احتمال تولد نوزاد کم‌وزن
مرده‌زایی
عقب‌ماندگی رشد
نقص‌های ظاهری
زایمان زودرس
این عوارض در مادران شیرده هم وجود دارد. آمفتامین‌ها با ورود به جریان خون وارد بدن نوزاد می‌شوند و مشکلات متعددی از جمله مشکلات عصبی و روحی و بی‌قراری شدید یا اعتیاد نوزاد را به‌همراه خواهد داشت.
(برای دریافت مشاوره ترک اعتیاد با کلینیک مهر با شماره 07642228010 تماس بگیرید.)
این ماده محرک با تأثیر بر سیستم عصبی، میزان ترشح هورمون‌ها و بسیاری از موارد دیگر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل، ترک مصرف آمفتامین‌ها برای کسانی که قصد بارداری دارند، بسیار با اهمیت است. از جمله تأثیرات منفی آمتامین‌ها بر باروری عبارت‌اند از:
عدم توانایی لقاح
مشکلات قاعدگی و نازایی در زنان
سردمزاجی
اختلالات نعوظ و مشکلات زناشویی
کاهش سلامت دستگاه باروری زنان و به‌خصوص رحم و تخمدان‌ها
دیرانزالی یا زودانزالی
کیفیت اسپرم‌ها
بیشتر بخوانید: 5 توصیه مهم درباره مصرف متادون
کلینیک ترک اعتیاد مهر میناب اولین مرکز خصوصی ترک اعتیاد در شهرستان میناب به سرپرستی دکتر مهدی افشاری با سابقه 4000 بیمار تحت درمان از بدو تاسیس تاکنون، آماده ارائه خدمات تخصصی از جمله سم زدایی درمان نگهدارنده با استفاده از متادون، اپیوم و بوپره نورفین مشاوره فردی و خانوادگی گروه درمانی در میناب می باشد. این مرکز با کادری متخصص، با تجربه و کارآمد و محیطی کاملا تخصصی، آماده است تمام تبحر و توانایی خود را در خدمت عزیزان مورد نیاز به ترک اعتیاد قرار دهد.